Experts over... de ozonlaag

“Het ozongat boven de zuidpool gaat wel degelijk dicht, maar we moeten nog iets meer doen dan op dit moment gebeurd. De ozonlaag herstelt zich normaal gesproken vanzelf, maar een klein beetje chloor kan een heleboel ozon vernietigen, dus het regeneratieproces gaat heel langzaam. De chloor- en broomhoudende stoffen in de atmosfeer komen vrij door de UV-straling in de atmosfeer en ondergaan kettingreacties met zuurstof. Er vormen radicalen die dan de reactie aangaan met ozon. We moeten dus eerst zorgen dat de hoeveelheid chloor- en broomhoudende stoffen in de ozonlaag nog verder daalt.

Volgens de voorspelling sluit het ozongat weer rond 2060, maar de vraag is of dat gaat lukken. Stoffen zoals dichloormethaan leven een half jaar of korter in de atmosfeer maar richten ondertussen wel schade aan. Als het chloor eenmaal in de stratosfeer terechtkomt, kan het nog veel langer schadelijk blijven. Ik zie dat sommige concentraties van deze kortlevende chloorhoudende moleculen in de atmosfeer toenemen, dus dat kan nog wel eens voor meer vertraging zorgen. We weten helaas nog niet waarom de concentraties stijgen. Sommige mensen denken dat het uit China komt, maar dat kunnen metingen tot nu toe nog niet bevestigen. We moeten dringend onderzoeken waar die stoffen vandaan komen, dan kunnen we er vervolgens wat aan doen.”

“We verwachten dat de ozonlaag uiteindelijk dicht gaat groeien, maar het duurt nog wel even. Vooral op de zuidpool herstelt het maar langzaam. Dit komt door de kou en de circulaire luchtstroom daar, de lucht blijft hangen en de chloor- en broommoleculen reageren volop met de ozon. De atmosfeer bevat sowieso nog veel chloorfluorkoolstofverbindingen (CFK’s), want die stoffen hebben een levensduur van 50 tot 100 jaar. Maar we stoten ze nu in ieder geval niet meer uit, dat is een stap in de goede richting.

In de komende jaren gaan alle landen naast CFK’s ook HCFK’s verbieden. Die stoffen gebruikt de industrie veel voor koelingsapplicatie en ze tasten de ozonlaag flink aan. Daarnaast zijn er ook steeds meer kortlevende chloor- en broomverbindingen in de atmosfeer. Het lijkt me echter niet nodig om al die stoffen ook direct uit te bannen. Je moet afwegen wat de alternatieven zijn, anders kom je van de regen in de drup. Dat zie je nu ook een beetje met de hydrofluorkoolwaterstoffen. Die hebben geen effect op de ozonlaag, maar het blijken wel sterke broeikasgassen. Aan de andere kant: klimaatverandering zorgt er juist voor dat de ozonlaag op gematigde breedte zich sneller herstelt. Zijn stoffen die een klein beetje bijdragen aan de klimaatverandering dan per definitie slecht? Volgens mij moeten we vooral goed blijven monitoren hoe het met de ozonlaag gaat en of iedereen zich aan de afspraken houdt. Dan komen we in ieder geval niet voor verrassingen te staan.”